24.3.05

Γλωσσολογικές Απορίες

Εδώ και κανα χρόνο προσπαθώ να καταλάβω την θεωρία της Καθολικής Γραμματικής (Universal Grammar), αποκλειστικά μέσω Ιντερνετ (δεν έχω αγοράσει κάποιο βιβλίο, εκτός από το 1ο κεφάλαιο στο "Δυνάμεις και Προοπτικές" που ασχολείται με όλα αυτά). Απ' ό,τι έχω καταλάβει η κεντρική ιδέα είναι η εξής:
α) Σύνταξη και σημασιολογία είναι αλληλένδετες (γι' αυτό και ελάχιστη εννοιολογική μονάδα στη γλώσσα είναι η πρόταση και όχι η λέξη, ή το μόρφημα).
β) Ουσιαστικά οι ανθρώπινες γλώσσες υπακούν όλες σε ένα σύνολο καθολικών συντακτικών-σημασιολογικών μετακανόνων, από τους οποίους προκύπτουν οι επιμέρους συντακτικοί-σημασιολογικοί κανόνες της κάθε γλώσσας. Οι κανόνες αυτοί είναι γενικευμένοι, του τύπου "αν θέλω να μετατρέψω μια πρόταση από δηλωτική αλήθειας σε ερωτηματική, πρέπει να εφαρμόσω ένα φίλτρο".
γ) Κατά την εκμάθηση μιας γλώσσας, το νήπιο (ουσιαστικά μέσω μίας διαδικασίας ραγδαίας αναγνώρισης προτύπων), "ρυθμίζει" το εγγενές του "γλωσσικό όργανο" (το οποίο γνωρίζει αρχικά μόνο την καθολική γραμματική) ώστε να χρησιμοποιεί τους επιμέρους κανόνες της μητρικής του γλώσσας. Συνεχίζοντας το παράδειγμα, για την προφορική νέα ελληνική, το νήπιο πληροφορείται ότι το "φίλτρο" είναι η εκφορά της αρχικής πρότασης με συγκεκριμένη -διαφορετική- τονικότητα. ("Θα πας πλατείαα;")
δ) Το σύνολο των καθολικών μετακανόνων είναι η καθολική γραμματική. Οι καθολικοί μετακανόνες είναι -τουλάχιστον σε σημαντικό ποσοστό- "προεγκατεστημένοι" γενετικά (hardwired, built-in, πείτε το όπως θέλετε) στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Το αυτό ισχύει και για τη διαδικασία εκμάθησης της γλώσσας (δηλαδή τους μετακανόνες που καθορίζουν την απεικόνιση της καθολικής γραμματικής στην επιμέρους γραμματική μιας γλώσσας).
ε) Η όλη φάση λειτουργεί τόσο άψογα που γεννιούνται εύλογα ερωτήματα για το πώς μία τυχαία εξελικτική διαδικασία παρήγαγε ένα τέλειο και πολύπλοκο σύστημα.

Διορθώστε με αν κάνω λάθος.

5 σχόλια:

Sraosha είπε...

Μμ, χαίρομαι που σε ενδιαφέρει η Καθολική Γραμματική. Η θεωρία έχει προχωρήσει από την κατάσταση την οποία περιγράφεις.

Κοίτα: το Γλωσσικό Ένστικτο (και στα ελληνικά) του Steven Pinker ('Language Instinct'). Στα αγγλικά υπάρχει πολύ πράμα (λ.χ. το 'Patterns in the Mind' του Ray Jackendoff). Θα σου στείλω και κάτι στο ιμέιλ σχετικά με τα εξελικτικά θέματα.

Φοινικιστής είπε...

"εκτός από το 1ο κεφάλαιο στο "Δυνάμεις και Προοπτικές" που ασχολείται με όλα αυτά

Χαχαχά, απίστευτο! Τώρα που το έκανα quote μπόρεσα και είδα ότι γράφεις "πρώτο" και όχι 10. Το έχω κατεβάσει όλο σε .pdf και αναρωτιόμουν γιατί, το κέρατό μου, εμένα έχει 8 κεφάλαια. :P Επειδή και το δεύτερο κεφάλαιο "ασχολείται με όλα αυτά" και θα σε ενδιέφερε ίσως περισσότερο (είναι το "Language and Nature"), αν θες μπορώ να σού το στείλω ολόκληρο το Powers and Prospects. (αυτοχθέλλην)

J95 είπε...

Ευχαριστώ, αλλά το έχω. Απλώς δε θυμόμουν ότι τα πρώτα δύο κεφάλαια είναι... δύο.

Sraosha είπε...

Στην κοσμάρα μου πάλι, ξέχασα το καλύτερο εισαγωγικό βιβλίο στη δουλειά του Chomsky: Chomsky: Ideas and Ideals, που καλύπτει και την επιστημονική και φιλοσοφική έρευνα και θεωρία του, καθώς και τη δουλειά του περί την πολιτική.

Αυτά.

kouk είπε...

Γειά χαρά και από εμένα.

Ενδιαφέρων πόρος νομίζω είναι η linguistlist.org (έχει πολύ ψωμί).

Και ένα ενδιαφέρον άρθρο να διαβάσεις είναι το
The Faculty of Language: What's Special About It? των
Pinker και Jackendoff. Το άρθρο είνα μια κριτική σε ένα άρθρο των
Hauser, Chomsky και Fitch αλλά πιστεύω σου δίνει μια ιδέα για το τι σκέφτονται οι μεγάλοι γλωσσολόγοι σήμερα :-)