Η πρόοδος στην αποκρυπτογράφηση των κειμένων των Maya έριξε αρκετό φως σε αυτόν τον πολιτισμό. Η ιστορία της Αμερικής δεν ξεκινά πλέον το 1492, αλλά τουλάχιστον 5 αιώνες πιο πριν. Κατά συνέπεια η ψευδοαρχαιολογία χάνει ένα πεδίο δόξης λαμπρόν.
Ως συνήθως, προκύπτει ότι τα προκολομβιανά κράτη ελάχιστα είχαν να ζηλέψουν από το δυτικό κόσμο στους τομείς της τεχνολογίας, της βλακείας και της καφρίλας. Το μόνο που πραγματικά τους διέφυγε ήταν ο τροχός.
Δυστυχώς αυτά δεν τα ξέραμε μέχρι πολύ πρόσφατα, γιατί οι καθολικοί ιεραπόστολοι (κυρίως Ιησουίτες), ήταν πολύ σαφείς στο ζήτημα των χιλιάδων βιβλίων των Maya:
"Κάψτε τα".
Σημαντικό από αυτήν την πλευρά είναι το έργο του ιεροεξεταστή Diego de Landa. Ο Landa πάτησε το ποδαράκι του στην Αμερική όλο ορεξούλες το 1562. Διαπίστωσε ότι ο Σατανάς είχε κάνει πάρτι στο Γιουκατάν, όσο καιρό οι λαοί της περιοχής ήταν μακριά από το Λόγο του Κυρίου. Ο Diego μας ήταν άνθρωπος που πίστευε πως δεν υπάρχει πράγμα που να μη μπορεί να διορθωθεί με αρκετά σκληρή δουλειά, οπότε έκαψε ό,τι βιβλίο βρήκε (επίσης πίστευε πολύ στις δυνατότητες του αμαρτωλού να δει το Φως το Αληθινό αν του παρουσιαστούν αρκετά πειστικά επιχειρήματα, οπότε στα χρόνια του βασανίστηκαν περίπου 5000 Ινδιάνοι και κάηκαν 200).
Κατά συνέπεια, σήμερα επιζούν τρία (3) βιβλία, κάποιες σελίδες από ένα τέταρτο και μερικές χιλιάδες σύντομες επιγραφές σε διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα. Σημειώνω πως και μόνο το γεγονός ότι διατηρούνται αυτά τα βιβλία, οφείλεται στον... Landa. Ο γερο-Diego κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι αυτά που κατέστρεφε ήταν ανεκτίμητης ιστορικής αξίας κειμήλια και τον έπιασε το ενδιαφέρον. Έτσι προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει τα εναπομείναντα κείμενα με τη βοήθεια ιθαγενών.
Δυστυχώς, στα χρόνια του Dieguito ο πολιτισμός των Maya μέτραγε ήδη καμιά 400αριά χρόνια παρακμής. Η Υψηλή Γλώσσα στην οποία ήταν γραμμένα τα περισσότερα κείμενα δε μιλιόταν πια. Υπήρχαν βέβαια (και υπάρχουν ακόμα) γλώσσες-απόγονοί της, όμως θυμίζω πως βρισκόμαστε τρεις αιώνες πριν την ανακάλυψη της ιστορικοσυγκριτικής γλωσσολογίας και των μεθόδων αποκατάστασης μιας πρωτογλώσσας από τις γλώσσες-απογόνους της.
Κάτι τα 400 χρόνια, κάτι αυτό με τη γλώσσα, κάτι η Ιερά Εξέταση, κάτι το ότι η γνώση της γραφής στους Mayas ήταν ούτως ή άλλως ιερατικό προνόμιο, δεν υπήρχε εκείνη τη στιγμή άνθρωπος στον πλανήτη που να μπορούσε να βοηθήσει το Dieguito. Από την άλλη, δεν υπήρχαν και πολλοί που θα έλεγαν "όχι" στο Μέγα Ιεροεξεταστή. Έπαιρνε λοιπόν ο Landa ένα κείμενο, το έδειχνε σε κάποιον ατυχή ιθαγενή, και του έλεγε "τι σημαίνει αυτό;" και "τι σημαίνει εκείνο;".
Ο ιθαγενής απαντούσε στη γλώσσα του κάτι και ο Landa σημείωνε "αυτό διαβάζεται la", "εκείνο διαβάζεται tzul-tzul". Έτσι κατασκευάστηκε ένα υποτυπώδες "αλφάβητο", με φωνητικές αξίες μερικών από τα εκατοντάδες σύμβολα.
Μας πήρε[*] πάνω από 200 χρόνια για να καταλάβουμε ότι οι φωνητικές αξίες που είχε σημειώσει ο Landa είχαν προκύψει από απαντήσεις του στυλ "δεν έχω την παραμικρή ιδέα τη σημαίνει αυτό", "δεν ξέρω ρε φίλε, τι να κάνουμε;", "αυτά τα πράγματα είναι για τους ιερείς, ας μην τους κάνατε μπριζόλες" και άλλα παρόμοια, που σημείωνε πρόθυμα ο Landa, ένας άνθρωπος με πολλά προτερήματα στα οποία -φευ!- δεν συγκαταλέγονταν γνώσεις γλωσσών της κεντρικής Αμερικής[+]...
Εν τέλει, χάρη σε πολύ σκληρή και συστηματική δουλειά, το εξαιρετικά πολύπλοκο σύστημα γραφής (στην πραγματικότητα είναι λογοσυλλαβικό και όχι αλφάβητο όπως λανθασμένα νόμισε ο Landa) άρχισε να γίνεται κατανοητό από τη δεκαετία του '60, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του '90 το μεγαλύτερο μέρος του είχε αποκρυπτογραφηθεί. Προκειμένου να γίνει αυτό, χρειάστηκε μεταξύ άλλων να αποκατασταθεί η νεκρή εδώ και 1000 χρόνια Υψηλή Γλώσσα των Maya από τις σημερινές διαλέκτους του Γιουκατάν, ένα έργο επιεικώς τιτάνιο.
(to be continued)
[*] εμάς της "πολιτισμένης ανθρωπότητας"
[+] Κατάλαβες DiS γιατί γουστάρω Pratchett; :-)
4 σχόλια:
Το κάψιμο των βιβλίων και οι Ιεροεξεταστές έχουν βέβαια να κάνουν και με τις σεξουαλικές πρακτικές των Μάγιας και υπολοίπων φυλών (ομοφυλοφιλικές, με ναούς όπου οι Εστιάδες ήσαν άνδρες ντυμένοι γυναίκες προσφέροντας τις χαρές τους στους προσκυνητές) πλήν Αζτέκων και Ινκας (Οι Αζτέκοι ήσαν κάτι σαν οπαδοί του Χριστόδουλου με αυξημένη δικαιοδοσία καθαρισμού των υπολοίπων - θανατική ποινή των ομοφυλοφίλων με νόμο).
Να πούμε επίσης οτι οι Ιεροεξεταστές λόγω συμφερόντων αγνόησαν τον μεγάλο Ισπανό θεολόγο Φρανσίσκο ντε Βιτόρια ο οποίος τους επεσήμανε σαρκαστικά ότι άν η αμαρτία του σοδομισμού χρησίμευε ώς αφορμή για τις λεηλασίες και καταστροφές των Ινδιάνων απο τους Ισπανούς,θα μπορούσε επίσης να χρησιμεύσει σαν αφορμή και στην Γαλλία άν αποφάσιζε να κηρύξει τον πόλεμο στην Ιταλία.
Οπως είπε και ο Μαρκ Τουέην η ρευστή προκατάληψη είναι το μελάνι με το οποίο γράφηκε η ιστορία
Η μέχρι τώρα γνωστή ιστορία τους διδάσκεται και στα δικά μας Πανεπιστήμια ώς "Ιστορία των λαών χωρίς Ιστορία".
I "anakalipsi" twn lawn tis nin latinikis Amerikis kai tis eksoudeterwsis tous apo tous Ispanous einai apo tis pio endiaferouses selides tis ditikis istorias. Ekei o xlwmos an8rwpos edeikse olo tou to megaleio mprosta se o,ti den katalavaine kai se oti den itan se 8esi na iperaspistei ton eauto tou.
An diavaseis to imerologio tou Kolomvou, 8a sixa8eis na diavzeis tin leksi "oro" (xrisos), to kirio antikeimeno tou endiaferontos tou. I aplistia tou, opws kai auti twn vasiliadwn tis Ispanias (vl. Isabella), itan pragmati xwris oria. Meta apo aiwnes sofis aksiopoiisis tou ispanikou edafous apo tous Araves, me idreutika erga, oi ispanoi aristokrates me ta kopadia tous apo provata, metetrepsan tin Iviriki xersoniso sxedon se erimo.
Kai na skefteis oti simera i Notia Ameriki einai i pio ka8oliki perioxi ston kosmo. Nanai o fanatismos tou neofwtistou? i apsogi organwsi kai elegxos tou mialou twn an8rwpwn apo tin Ekklisia? í apli eirwneia tis istorias?
Με εκπλήτει λιαν ευχαριστα το εύστοχο των σχολίων του Χοιροβοσκού!
Επείδη οι δικοί μας (τώρα πόσο "δικοί μας" οι Κονκισταδόροι... αλλα τέσπα) ήταν τέτοια κουμάσια μας είναι τόσο-μα-τόσο εύκολο να ξεχνάμε οτι κι οι άλλοι ήταν - πολλές φορές - τρις χειρότεροι, και οι Αζτεκοι the best of a bad bunch, που λέμε.
Όσο για τους Μάγια... χμ, έχω κάποια άποψη επ' αυτού, μάλλον θα το μπλογκάρω.
Τώρα βέβαια, j95, μην πας και μου μπερδέυεις τα (ευκολοσυγχώρετα) φληναφήματα περί "σοφών" Μάγια με την "Νεα Εποχή", αρκετά κομφούζιο υπάρχει, as is.
Προσωπικά νομίζω οτι για να κατανοήσουμε των κόσμο αυτών των ανθρώπων, πρέπει να αφήσουμε τον νού μας να ταξιδεψει σε μια κατάσταση αφάνταστα παγανιστική, αταβιστική και "μη-Δυτική", εντελώς ξένη από τα δικά μας κριτήρια.
Δημοσίευση σχολίου