Κουνητά+Υγεία

Όπως ξέρετε, στο 100% των περιπτώσεων τα κινητά προκαλούν όγκο στον εγκέφαλο.

ΟΚ, με δεδομένο ότι υπάρχουν 1.000.000.000 χρήστες από τους οποίους σημαντικό ποσοστό παιδιά και ακόμα σημαντικότερο ποσοστό πολυετείς χρήστες, θα περίμενε κανείς αυτό το "100%" να είχε οδηγήσει σε τουλάχιστον 100.000.000 κρούσματα παγκοσμίως και επειδή μιλάμε για τον ανεπτυγμένο κόσμο, στην πράξη πριν αποδεχθούμε αυτό το "100%" είναι καλό να κοιτάμε και λίγο γύρω μας για να διαπιστώσουμε αν ένας στους δέκα έχει όντως όγκο (και όχι κάλο) στον εγκέφαλο.

Και τώρα που έβγαλα την κατινιά μου, οφείλω να ομολογήσω ότι το θέμα είναι σοβαρό και αντικείμενο διαφόρων μελετών. Θα δώσω μερικά βασικά δεδομένα (ό,τι μου κατέβει):

α) Δεν πρέπει να συγχέουμε τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα του δικτύου κινητής τηλεφωνίας, με τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που επάγει οποιοδήποτε ηλεκτρικό κύκλωμα. Στη βιβλιογραφία θα δείτε να χρησιμοποιείται ο όρος RF (Radio Frequency, ο όρος περιγράφει ένα πολύ μεγάλο μέρος του Η/Μ φάσματος: κουνητά, γουόκι-τόκι, ασύρματοι πλοίων, ραδιόφωνο κλπ) για τα πρώτα, και EMF (Electro-Magnetic Field) για τα δεύτερα. Η κυριότερη διαφορά τους (από τις πάμπολλες γιατί πρόκειται για δύο πράγματα τόσο διαφορετικά όσο μια λέξη και μια ιστορία) είναι ότι τα RF μεταδίδουν ενέργεια, ενώ τα EMF όχι.
β) Η ισχύς των κυμάτων στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας (η ισχύς δηλαδή της "διάχυτης" ακτινοβολίας από τις κεραίες των εταιρειών) είναι πάρα πολύ μικρή. Της τάξης των μερικών δεκάτων του mWatt για ένα ανθρώπινο σώμα. Αυτό ισχύει ακόμα και σε πολύ μικρή απόσταση (1-2 μέτρα) από την κεραία. Θεωρώ συνεπώς ολωσδιόλου αμελητέα αυτήν την πλευρά του θέματος, αν και υπάρχουν πιθανότητες να μην είναι το ίδιο αμελητέα στο μέλλον, καθώς τοποθετούνται όλο και περισσότερες κεραίες.
γ) Διαφορετικά είναι τα πράγματα με τις συσκευές (τα κινητά). Η ισχύς με την οποία εκπέμπει ένα κινητό είναι και πάλι μικρή (μερικά mWatt), αλλά σε αυτήν την περίπτωση (μπορεί να) είναι εντοπισμένη. Θα το εξηγήσω με ένα παράδειγμα στο οποίο απλοποιώ πολύ τα πράγματα:

Ας πούμε (για λόγους απλότητας) ότι το κουνητό εκπέμπει ισοτροπικά. Αυτό σημαίνει ότι η ισχύς του ισομοιράζεται σε όλες τις κατευθύνσεις του χώρου. Μπορούμε να βρούμε πόση ισχύς προσπίπτει σε ένα αντικείμενο αν ζωγραφίσουμε μια σφαίρα που στο κέντρο της έχει το κουνητό και στην περιφέρειά της το αντικείμενο. Αν το αντικείμενο εφάπτεται στο x% της επιφάνειας αυτής της σφαίρας, δέχεται και x% της ακτινοβολούμενης ισχύος.

Για παράδειγμα, όταν το κουνητό είναι κολλημένο στο αυτί σας, ουσιαστικά το κεφάλι σας καλύπτει τη μισή σφαίρα εκπομπής, οπότε δέχεστε το 50% της ακτινοβολίας του κουνητού. Αυτή μπορεί μεν να είναι 10mWatt, όμως 10mWatt εντοπισμένα σε 3-4 τετραγωνικά εκατοστά εγκεφάλου είναι πακέτογλου. Αν όλο σας το σώμα δεχόταν ακτινοβολία με την ίδια πυκνότητα, θα μαζεύατε γύρω στα 20Watt ισχύος. Δεν είναι πάρα πολύ, αλλά ούτε και λίγο.

Αν απομακρύνετε το κουνητό ακόμα και στους 2 πόντους από το αυτί σας, το κεφάλι σας καλύπτει μόλις το 1/4 (προσεγγιστικά) της σφαίρας εκπομπής και επιπλέον η ισχύς μοιράζεται σε ολόκληρο το δεξί σκαλπ (υπέθεσα ότι είστε δεξιόχειρες), δηλαδή σε καμιά εκατοστή τετραγωνικά εκατοστά, τέλος πάντων να μην τα πολυλογώ δέχεστε περίπου 50 φορές ασθενέστερη ακτινοβολία, δηλαδή πρακτικά τίποτα.

(απλουστευτικές παραδοχές χωρίς βλάβη της γενικότητας: ότι το κουνητό εκπέμπει ισοτροπικά, ότι όλη η προσπίπτουσα ισχύς στο αντικείμενο απορροφάται από αυτό, τα νούμερα που χρησιμοποίησα και μια κάποια χαλαρότητα στην ακρίβεια των πράξεων)

Σε κάποια φάση για αυτόν τον λόγο ενθαρρύνονταν η χρήση hands free, φαίνεται όμως πως το παλιοδιαβολάκι λειτουργεί χονδρικά σαν κεραία (ή ίσως κυματοδηγός;), με αποτέλεσμα να κατευθύνει σημαντικό μέρος της ακτινοβολίας μέσα-μέσα στο αυτί του χρήστη. Το debate συνεχίζεται. Σημειώνω πως όλα αυτά ακόμα λείπουν δεδομένα που να θεμελιώνουν ικανοποιητικά τον ισχυρισμό ότι η ακτινοβολία των κινητών προκαλεί (άμεσα) προβλήματα υγείας.
δ) Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που χρησιμοποιούνται στα κουνητά έχουν δεδομένες συχνότητες (είτε γύρω από τα 900MHz είτε γύρω από τα 1800MHz). Ηλεκτρομαγνητικά κύματα αυτών των συχνοτήτων δεν επιδρούν στο μοριακό επίπεδο των έμβιων οργανισμών και συνεπώς δε μπορούν να προκαλέσουν ανωμαλίες στο DNA των κυττάρων, που είναι και ο βασικός τρόπος με τον οποίο η ακτινοβολία προκαλεί καρκίνους και εκφυλιστικές ασθένειες. Το μόνο που μπορούν να κάνουν στην οργανική ύλη τέτοιες ακτινοβολίες είναι να τη θερμάνουν. Ουσιαστικά το κουνητό λειτουργεί στο σώμα σας σαν ένας πάάάάάρα πολύ μικρός φούρνος μικροκυμάτων ή μάλλον -για να αποφύγουμε βλακώδεις συνειρμούς- σαν μια μικροσκοπική θερμάστρα που (εντελώς) τοπικά ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος κατά μερικά δέκατα του βαθμού. Γι' αυτό τείνω να θεωρήσω βάσιμες τις συστάσεις για εμάς τα αγοράκια να κρατάμε το κουνητό μακριά από τα ούμπαλα, επειδή ως γνωστόν τα ούμπαλα παράγουν γόνιμο σπέρμα μόνο σε θερμοκρασία 0.5-1 βαθμό χαμηλότερη από τους 36.6.

Παρ' όλα αυτά, προσωπικά δε θα απέρριπτα καθόλου το ενδεχόμενο η ακτινοβολία αυτή να προκαλεί και άλλου τύπου προβλήματα, αφού στο κάτω-κάτω διαταράσει ισορροπίες. Σε κανένα κύτταρο δεν αρέσει να έχει τον προσωπικό του φούρνο μικροκυμάτων, όσο μικρούλης και να είναι.

ε) Τα κουνητά 3G χρησιμοποιούν συνεχόμενη ακτινοβολία, ενώ τα GSM χρησιμοποιούν διακοπτόμενη (παλμική). Όσο αντιδιαισθητικό και αν ακούγεται, το πρώτο φαίνεται πως είναι προτιμότερο. Όσοι σας φαίνεται αντιδιαισθητικό, αναλογιστείτε για λίγο αν προσαρμόζεστε καλύτερα σε ένα ντους όπου η θερμοκρασία του νερού μεταβάλλεται απότομα από τους 5 βαθμούς στους 45 με ρυθμό 1 αλλαγή/δευτερόλεπτο, ή σε ένα ντους όπου η θερμοκρασία του νερού είναι σταθερά 45 βαθμοί. Ε, κάτι τέτοιο και με τα ραδιοκύματα (+κάμποσες θεωρητικές επεξηγήσεις τουλάχιστον από Η/Μ άποψης -γιατί υπάρχει και η βιολογική άποψη- που όμως απαιτούν ένα διάολο μαθηματικά) . Αυτό το αναφέρω γιατί μου έκανε εντύπωση και για να τονίσω ότι η διαίσθησή μας (στο βαθμό που δεν είμαστε ιδιαίτερα εξοικιωμένοι με αόρατα Η/Μ κύματα) συχνά μας ξεγελά σε αυτά τα θέματα.

Αυτά. Η συμβουλή μου:

• Κρατήστε το μακριά από τα ούμπαλα.
• Φροντίστε να έχετε καλό σήμα. Αν δεν έχετε, προτιμήστε το SMS. Ένα κουνητό εκπέμπει πολλαπλάσια ισχύ όταν δεν έχει καλό σήμα.
  
• Δεν είναι ανάγκη να το χρησιμοποιείτε 2 ώρες τη μέρα.
• Δεν είναι ανάγκη να το χρησιμοποιεί το 5χρονο παιδί σας.
• Η μεγαλύτερη επίπτωση για μένα είναι ότι το "τι κάνεις;" αντικαταστήθηκε από το "πού είσαι;" αυτό αν το καλοσκεφτείτε είναι πρώτης τάξεως κοινωνικός μετασχηματισμός.
• Μην κάνετε σαν υστερικές.
• Μην επαναπαύστε σαν ηλίθιοι.
• Όσο περίεργο και αν σας φαίνεται, η επιστημονική/κρατική/βιομηχανική προσέγγιση στο θέμα είναι περισσότερο "better safe than sorry" παρά "αλωνίστε και βλέπουμε": τα όρια ασφαλείας είναι πολύ αυστηρά (αν λάβουμε μάλιστα υπόψη ότι τα επιστημονικά δεδομένα για υπαρκτό κίνδυνο είναι ελάχιστα) και γίνονται συνέχεια αυστηρότερα.
• Όσοι το έχετε ανοιχτό στο σινεμά δε σας λυπάμαι καθόλου ό,τι και να πάθετε. Ανάγωγοι μικροαστοί!
  

Disclaimer κλπ.

Οι ενδιαφερόμενοι, ακολουθήστε αυτά:

• Πολύ κατατοπιστικο FAQ για τους σταθμούς βάσης, κατάλληλο για τεχνικά καταρτισμένους και μη. Στην αρχή του έχει ένα σωρό links για το γενικότερο θέμα των επιδράσεων των κουνητών στην υγεία, από τα οποία ξεχωρίζω:
  
• Δημοσίευση της American Cancer Sociery για τα κινητά και τους όγκους στον εγκέφαλο.
• Αξιολόγηση των επιπτώσεων των κινητών στην υγεία. από το Συμβούλιο Υγείας της Ολλανδίας [pdf]. Δεν περιορίζεται στο ζήτημα της ακτινοβολίας (που κατά τη γνώμη μου είναι μάλλον υπερτιμημένο), αλλά ασχολείται και με άλλες -λιγότερο θεαματικές αλλά όχι λιγότερο ουσιαστικές- πλευρές, όπως π.χ. οι παρεμβολές στους βηματοδότες ή οι επιπτώσεις στην οδική ασφάλεια.
• Αντίστοιχη αναφορά από το Ηνωμένο Βασίλειο (διαθέσιμο δωρεάν μόνο το executive summary, το οποίο όμως είναι αρκετά πλήρες).
  

Γενικά, όρεξη να 'χεις να ψάχνεις.

update: διαβάζω σε οργίλο άρθρο κάποιου alternative lifestylίστα ότι "σύμφωνα με μια μελέτη τα άτομα που μιλάνε στο κινητό για πάνω από 60 λεπτά συνεχόμενα αναφέρουν ότι το αυτί τους ζεστάθηκε σε μεγαλύτερο ποσοστό από τα άτομα που μιλάνε στο κινητό για 2 λεπτά"....

...άσκηση για το σπίτι: κρατάς ένα ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ κολλημένο στο αυτί σου για ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΜΙΑ ΩΡΑ. Κατά τη γνώμη σας ο μόνος λόγος που μπορεί να έχει ζεσταθεί το αυτί είναι η ακτινοβολία;