28.12.04

Ποιος σκότωσε τον Όμηρο

Δηλαδή "ποιος ανακάλυψε ότι υπάρχουν και άλλα πράγματα σε αυτή τη ζωή πέρα από τις φαντασιοπληξίες των φιλολόγων για την κλασσική εποχή και μας έκοψε τη χρηματοδότηση και τη δόξα που 'κανονικά' μας αξίζουν;".

Αυτή είναι η απορία των Davis Hanson και John Heath στο ομώνυμο βιβλίο τους. Φυσικά όχι με αυτή τη διατύπωση.


17.12.04

Τελευταία Μέρα

23:58. Ξεκινάει σε λίγο η τελευταία μέρα που θα είμαι μόνος μου εδώ και αρκετό καιρό.

...για την ώρα πάντως είμαι τελείως μόνος μου. Και τι κάνω; Αντί να φωνάξω τους φίλους μου μπαίνω στο Ιντερνετ και γράφω βλακείες...

Δεν με πιστεύω ώρες-ώρες.

Anyway, θα σχολιάσω τη λεωφορειοπειρατεία. Διότι τέτοια σοβαρά ζητήματα δε μπορούμε να τα συζητάμε εν θερμώ.

Σχολιασμός της λεωφορειοπειρατείας

(ή "λεωφοροπειρατείας" κατά τους μισούς δημοσιογράφους και -απ' ό,τι φαίνεται- υπουργούς)

Ήταν μακράν η πιο ηλίθια λεωφορειοπειρατεία που έγινε ποτέ. Ήταν προφανέστατο ότι τα τυπάκια δεν ήταν σοβαρά. Φυσικά αυτό δε μπορούσε να το ξέρει κάποιος πριν από τη φάση που θυμηθήκανε να ζητήσουν φράγκα, αλλά μετά έγινε φανερό ότι οι τύποι ήταν τραγικοί.

(τέλος σχολιασμού του συμβάντος. Ακολουθούν Υψηλές Σκέψεις)

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διαστάσεις που έλαβε το θέμα στα διεθνή ΜΜΕ. Όλοι νόμιζαν ότι χτύπησε ο Μπιν Λάντεν ή κάτι αντίστοιχο. Που αποδεικνύει πόσο χέστηδες έχουμε γίνει ως πολιτισμός. Ή μάλλον πόσο βαριόμαστε.

Φυσικά τα μπουμπούκια μας δε χάσαν ευκαιρία να βγουν και να τσιρίζουν κατά των Αλβανών. Το μεγάλο αρνητικό του όλου επεισοδείου.

Από την άλλη η αστυνομία το χειρίστηκε άψογα (που αν δε χειριζόταν αυτό άψογα τότε θα έπρεπε να ανησυχούμε) και μέχρι και ο Ψωμιάδης βγήκε και μίλησε κατά των ρατσιστών! Θετικά-Αρνητικά 1.000.000 - 1. Επιτέλους ήρθε κάτι να ταράξει τα βουρκώδη ύδατα της πολιτικής μας ζωής.

Πήρε και η Τουρκία υπόσχεση για ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων που θα κρατήσουν 15 χρόνια. Πάρα πολύ ενδιαφέρον. Μακάρι το μόνο που θα αλλάξει τα επόμενα 15 χρόνια να είναι το... ευρωπαϊκό στάτους της Τουρκίας. Προσωπικά θα χαρώ πολύ αν ο πλανήτης είναι ακόμα κατοικίσιμος σε 15 χρόνια (εννοείται "αξιοπρεπώς" και "από κάποιο σεβαστό ποσοστό που θα περιλαμβάνει και εμένα και καμιά 100στή γνωστούς") και όλα τα υπόλοιπα θα τα βρω πολύ δεύτερα.

Ενδιαφέροντα πράγματα που έμαθα αυτήν την εβδομάδα: οι δωδεκαθεϊστές είναι cargo cult.

10.12.04

Evanescence

Σήμερα αισθάνομαι ιδιαίτερα κακεντρεχής, γι' αυτό θα θάψω το πιο σιχαμερό (ξένο) συγκρότημα που έχει κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια: τους Evanescence.

Γιατί τους σιχαίνομαι;
α) Γιατί υπηρετούν ένα είδος μουσικής που ουσιαστικά λέει ένα μόνο πράγμα: "κλαψ κλαψ κλαίει το μουνί μου, τι πίκρα είναι αυτή ας αυτοκτονήσω αλλά επειδή είμαι σκληρή γκοθού θα το κάνω με στυλ, τι ωραία που είναι η αυτοκτονία, ας αυτοκτονήσουμε όλοι μαζί" (ΓΙΑΤΙ, ΓΙΑΤΙ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΝΕΤΕ;).
β) Γιατί είναι ό,τι πιο κονσέρβα και εμπορικό έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια. Που αυτό από μόνο του δεν είναι κακό, αλλά βλ. (δ).
γ) Γιατί όλοι οι Evanescence fans (προσοχή: όχι αυτοί που τους αρέσουν ένα ή δύο τραγούδια, δηλαδή το Bring my Back to Life και το My Immortal, μιλάμε για πορωμένους fans) είναι ηλίθιοι.
δ) Γιατί παρ' όλο που το παίζουν κουλτουριάρηδες και περιθωριακοί, όλο σε κάτι Goodys τους ακούς.
ε) Γιατί μου τη σπάει ένα συγκρότημα να βασίζεται στη γκόμενα, πολλώ δε μάλλον αν η γκόμενα είναι χάλια.
στ) Γιατί έχουμε γεμίσει κλώνους τους. Απ' ό,τι φαίνεται η κάθε χαζογκομενίτσα που βρίσκει τρεις μαλάκες να γρατζουνάνε κιθάρες κρύβει μέσα της μία Amy Lee. Πολύ καλύτερα όταν τα νεανικά γκρουπάκια αντέγραφαν τους Deep Purple. Πολύ καλύτερα όταν αντέγραφαν τους οποιουσδήποτε εκτός από Evanescence!
ζ) Γιατί η μουσική τους είναι χάλια και δήθεν.
η) Γιατί η μουσική βιομηχανία μας τα έχει κάνει τσουρέκια με την πάρτη τους.

Παρεμπιπτόντως, στην ίδια ακριβώς κατηγορία βάζω τους Him ("ας αυτοκτονήσουμε όλοι μαζί σκέτο γιατί δεν έχω μουνί να κλάψει") και την Avril Lavigne ("oo, ti provlimata pu exoume emis i kaki teenagers").

ΥΓ: Με χαρά ανακάλυψα ότι δεν είμαι ο μόνος. Γίνετε μέλος του κλαμπ. Πείτε κι εσείς γιατί σιχαίνεστε τους Evanescence. Μοιραστείτε εμπειρίες. Βρείτε αξιοπρεπή άτομα να συναναστραφείτε. Τέτοιες προσπάθειες θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται από την UNESCO.

7.12.04

Alexander the Straight

Όπως είπα και στου Μιχάλη, η λογική πίσω από τον πανικό που μας πιάνει για το τι ακριβώς έκανε στην προσωπική του ζωή ο Μεγαλέξανδρος πριν 2400 χρόνια, είναι χονδρικά η εξής:

Δεδομένο (μύθος 1): Είμαστε γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων που ήταν γαμάτοι.
Δεδομένο (μύθος 2): Είμαστε δηλαδή το ίδιο με αυτούς, απλώς λίγο πιο άτυχοι. Κάτι με τους διχασμούς, κάτι με τους Τούρκους, άτυχοι.
Συμπέρασμα (μύθος 3): Οι αρχαίοι είναι το ίδιο με εμάς, απλώς λίγο πιο τυχεροί.

Δε γίνεται λοιπόν οι αρχαίοι να διέφεραν σε οτιδήποτε από εμάς, γιατί τότε καταρρίπτεται ένας βασικός εθνικός μας μύθος (και ένα βασικό εθνικό μας άλλοθι για την τωρινή μας κατάσταση, η οποία κατ' εμένα είναι ΟΚ αλλά για το εθνίκι που θεωρεί ότι η φυσική θέση της Ελλάδας είναι αυτή της Παντοκράτειρας είναι [η τωρινή κατάσταση] σκατά).

Δε θα μπω σε λεπτομέρειες του πώς και γιατί αδυνατούμε να δούμε τους αρχαίους όπως ήταν και τους βλέπουμε όπως θα θέλαμε να είμαστε. Πάντως γελοιόμαστε αν νομίζουμε ότι γινόμαστε λιγότερο γελοίοι από τους Σκοπιανούς που μιλάνε για Σλάβο Αλέξανδρο ή τους Τούρκους που μιλάνε για Όμηρο-Ομέρ και κατά τη γνώμη μου το όλο θέμα ανάγεται σε μία ανασφάλεια η οποία προέρχεται από την τερατώδη εξάρτηση του νεοελληνικού κράτους από τα κέφια των ξένων για τα πρώτα 150 χρόνια της ύπαρξής του.

Το θέμα είνα ότι υπαινισσόμενος κάποιος ότι ο Αλέξανδρος είχε σχέσεις με άντρες, στην ουσία υπαινίσσεται ότι ο Νεοέλληνας είναι πούστης. Κάτι που απαγορεύεται. Γιατί ο Νεοέλληνας μπορεί να είναι πολλά, αλλά πούστης δεν είναι. Όλα κι όλα! "Να τον κόψω αν ήταν και ο Βουκεφάλας φοράδα" που δήλωσε και ο υπόπτου ιδεολογικού παρελθόντος Θέμος.




3.12.04

Hen woeda hoti uuden woeda

Απ' ό,τι φαίνεται η Ελευθεροτυπία κάνει διάλογο για το θέμα της διδασκαλίας των αρχαίων στα σχολεία. Δεν έχω τα επιστημονικά φόντα για να τοποθετηθώ στο θέμα, έχω όμως μια-δυο ενστάσεις πάνω στην άποψη του καθ. Βασίλη Φίλια (πρώην πρύτανη του Παντείου) ο οποίος θεώρησε χρέος του να παρέμβει στο διάλογο.

Λοιπόν σε κάποιο σημείο λέει ο κ. ΒΦ:

"...Ιδιαίτερα όσον αφορά την αρχαία ελληνική, που αποτελεί τη μήτρα όλων των γλωσσών του καλούμενου δυτικού πολιτισμού, περιλαμβανομένης της λατινικής...."

Αυτό λυπάμαι, αλλά δεν παίζει. Είναι αλήθεια ότι ένα σωρό γλώσσες έχουν δανεισθεί ένα σωρό λέξεις από την αρχαία ελληνική (συμπεριλαμβανομένης της λατινικής), όμως αυτό δε σημαίνει ότι κατάγονται από αυτήν όπως υπονοεί η χρήση του όρου "μήτρα". Επίσης τα περισσότερα από αυτά που αφελώς θεωρούμε δάνεια (π.χ. οι επιστημονικοί όροι όπως "psychology") ουδέποτε ήταν λέξεις της αρχαίας ελληνικής, αλλά λέξεις που πλάστηκαν από ξένους με βάση τους κανόνες της ελληνικής. Κοινώς, οι τύποι επειδή ήταν η μόδα και επειδή γνώριζαν αρχαία καλύτερα από εμάς, προτιμούσαν να ονομάσουν ένα νέο όρο με ελληνογενές όνομα και αυτό τολμάμε να το παρουσιάζουμε σαν αδυναμία τους να αντλήσουν όρους από τις και καλά "υποδεέστερες" γλώσσες τους. Αναρωτιέμαι αν με την ίδια λογική η αγγλική σε 1000 χρόνια θα θεωρείται από κάποιον πρώην πρύτανη του London School of Economics "matrix of all western languages" μόνο και μόνο επειδή η συντριπτική πλειονότητα των εμπορικών αγαθών βαφτίζεται σήμερα με αγγλογενή εμπορικά ονόματα επειδή αυτό πουλάει.

Αμέσω μετά συνεχίζει:

"
Οι επικριτές, εμφανιζόμενοι πάντοτε ως «προοδευτικοί», άμεσα ή έμμεσα ξεκινούν από το «θεώρημα» της ύπαρξης δύο γλωσσών: της αρχαίας και της νέας ελληνικής. Πλανώνται πλάνην οικτράν. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαυσε να είναι ενιαία, διότι υπέστη οργανικές μεταλλάξεις στη διαδρομή του χρόνου. Οργανικές, που σημαίνει ότι δεν υπήρξαν «κατασκευαστικές» παρεμβάσεις, όπως π.χ. εκείνη της Γαλλικής Ακαδημίας για τη γαλλική γλώσσα και η μετάφραση της Βίβλου σε μια ενιαία γερμανική από τον Λούθηρο, όπως συνέβη με τη γερμανική.
"

Εδώ σφάλλει διπλά:

Αφ' ενός, κανείς δεν αρνείται ότι η γλώσσα που μιλάμε σήμερα και η γλώσσα που μιλούσαν τον 5ο αιώνα π.Χ. είναι η ίδια γλώσσα που έχει εξελιχθεί χωρίς ιδιαίτερες ασυνέχειες. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι είναι το ίδιο πράγμα. Για να καταλάβετε τι θέλω να πω, φανταστείτε ότι οι γλώσσες είναι όπως οι άνθρωποι. Αναπτύσσονται, αλλάζουν αρκετά στο πέρασμα του χρόνου, καμιά φορά πεθαίνουν κιόλας. Λοιπόν, πάρτε έναν τυχαίο άνθρωπο π.χ. εσάς. Σκεφτείτε πώς ήσασταν σε ηλικία 2 μηνών και πώς είστε τώρα. Είστε ο ίδιος άνθρωπος; Αναμφίβολλα. Είστε το ίδιο με τότε; Με τίποτα. Π.χ. ο εαυτός μου όταν ήταν δύο μηνών ήταν ολοκληρωτικά ακατάλληλος για προγραμματισμό σε MPI και ο τωρινός μου εαυτός είναι πολύ λιγότερο πρόθυμος να ψηλώσει και να μάθει πράγματα.

Μαθηματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ελληνική γλώσσα είναι ένα συνεχές που μεταβάλλεται τόσο στο χρόνο (άλλο αρχαία άλλο νέα) όσο και στο χώρο (άλλο κυπριακά άλλο ποντιακά). Κάθε σημείο του συνεχούς είναι κατάλληλο για το χώρο και το χρόνο του. Διαφωνείτε; Δοκιμάστε να ψωνίσετε κόκα-κόλα από το περίπτερο χρησιμοποιώντας ομηρική διάλεκτο.

Ή μάλλον δοκιμάστε να συνενοηθείτε με έναν αρχαίο, π.χ. το Σωκράτη χρησιμοποιώντας έστω και αυτό που λέμε αρχαία με τη δική μας προφορά. "Εν οίδα ότι ουδέν οίδα;". Χαχα. Ο Σωκράτης είχε πει "Hen woeda hoti uuden woeda". Που αποδεικνύει ότι ακόμα και οι "χιλιάδες αρχαίες λέξεις" που χρησιμοποιούνται κατά τον κ. καθηγητή ακόμα, δε μας κάνουν αυτόματα και άπταιστους γνώστες της αρχαίας ελληνικής.

Αφ' ετέρου, τι βλακείες είναι αυτές ότι δεν υπήρξαν οργανικές παρεμβάσεις; Δηλαδή δεν έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση της γλώσσας μας οι αττικιστές και οι καθαρευουσιάνοι; Δεν έπαιξε ρόλο ο Μανώλης Τριανταφυλλίδης που συστηματοποίησε τη γραμματική της συχνά σε βάρος της καθομιλουμένης πρακτικής; Δεν έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της Ελληνιστικής κοινής η υιοθέτηση της αττικής διαλέκτου σαν επίσημης γλώσσας από το Φίλιππο και τον Αλέξανδρο; Δεν καθορίζει ακόμα και σήμερα η μετάφραση των Εβδομήκοντα και η Καινή Διαθήκη τη συντριπτική πλειονότητα των αρχαίων εκφράσεων που χρησιμοποιούμε; Δεν μας επηρεάζει καθόλου η επίσημη γλώσσα που διδάσκεται στα σχολεία και χρησιμοποιείται στα δημόσια πράγματα; Ξέρετε εσείς καμία άλλη γλώσσα που να ασχολείται τόσο πολύς κόσμος εδώ και 2500 (τουλάχιστον) χρόνια με επιστημονικές μελέτες, νομικά διατάγματα, ακόμα και με ξύλο με το πώς πρέπει να μιλιέται σωστά;

Μετά λέει και κάτι άλλα παιδαριώδη, του στυλ "μόνο αντλώντας από την αρχαία μπορούμε να καταπολεμήσουμε την εισβολή ξένων όρων". Λάθος. Μόνο αντλώντας από την ελληνική γλώσσα μπορούμε (ενίοτε) να "καταπολεμήσουμε" την εισβολή ξένων όρων (η οποία δεν είναι πάντα κάτι κακό). Το αν θα αντλήσουμε από το αρχαίο λεξιλόγιο, από το κυπριακό, από την αργκό, αν θα δημιουργήσουμε κάποια νέα λέξη με τις εγγενείς δυνατότητες επέκτασης της ελληνικής γλώσσας ή θα ελληνοποιήσουμε την ξένη λέξη (υπάρχει και αυτή η δυνατότητα και ακόμα και οι ίδιοι οι αρχαίοι είχαν ένα 20% δάνειων λέξεων στο λεξιλόγιό τους) είναι άλλη υπόθεση. Αλλά κατ' αρχήν τα αρχαία δεν είναι η σούπερ γαμάτη γλώσσα που λύνει όλα τα προβλήματα και μετατρέπει τους πιθηκάνθρωπους σε πολιτισμένα όντα. Είναι ένα νεκρό σημείο του γλωσσικού συνεχούς της ελληνικής που μπορούμε να το μελετήσουμε για άλλους λόγους, αλλά όχι και για να πάμε με τα μπούνια στη Νέα Εποχή.

Αυτά όμως είναι δευτερεύοντα ζητήματα. Αυτό που με ενόχλησε πραγματικά, είναι η προτελευταία παράγραφος:

"«Σοφοί», όμως, των πανεπιστημίων μας κάνουν λόγο για την επιδίωξη υπέρβασης ενός αισθήματος κατωτερότητας με τη σύνδεσή μας με το αρχαίο «μεγαλείο».

Εμωράνθη το άλας της γης είναι το μόνο που μπορεί να απαντήσει κανείς..."

...αν δεν έχει επιχειρήματα και δεν καταλαβαίνει ότι επιβεβαιώνει με τη φράση του τους επικριτές του, κ. Φίλια... Μόνο τότε.

25.11.04

Ο Χάρδας ξαναχτυπά

Την περασμένη Τρίτη, ο Χάρδας στην εκπομπή του έκανε φοβερές αποκαλύψεις. Έδειξε το βιντεάκι SILENT SCREAM, ένα κατάπτυστο προπαγανδιστικό βίντεο του κινήματος κατά των εκτρώσεων στις ΗΠΑ. Το βίντεο κυκλοφορεί καμιά 20αριά χρόνια (μπράβο ρε Χάρδα, τουλάχιστον είναι πιο καινούριο από το Γκέλερ) και αρκεί να βάλετε "silent scream" στο Google για να σας βγουν καμιά 300αριά μέρη απ' όπου μπορείτε να το κατεβάσετε.

Περίληψη του "Silent Scream"

Μια έκτρωση παρουσιάζεται on camera (με υπερηχογράφημα). Ένας αρρωστημένος τύπος που δηλώνει γυναικολόγος σε ρόλο αφηγητή μας τρελαίνει στα φούμαρα για το τι συμβαίνει. Το έμβρυο λίγο πριν φάει τη θανατερή κατραπακιά, ανοίγει το στόμα του σε μια σιωπηλή κραυγή (εξ ης και ο τίτλος). Ο γιατρός που έκανε την έκτρωση μόλις είδε το βίντεο έκοψε τις εκτρώσεις για πάντα και το ίδιο και η ασθενής του. Και μετά ζήσαμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα, praise Jesus, μη χέσω!

Όπως είπα και πριν, πρόκειται για ένα βίντεο που κυκλοφορεί ευρέως και έχει σαφώς προπαγανδιστικούς σκοπούς. Υποτίθεται θέλει να μας δείξει πόσο κακό πράγμα είναι η έκτρωση. Είναι γεμάτο ανακρίβειες, από τις οποίες θα αναφέρω τις πιο χαρακτηριστικές:
α) Το κουκλάκι που κρατάει ο αρρωστημένος τύπος είναι περίπου 10 φορές μεγαλύτερο από το πραγματικό μέγεθος του εμβρύου.
β) Το έμβρυο πριν τον 3ο μήνα αποκλείεται να προβαίνει σε συνειδητές πράξεις (ή να νοιώθει το οτιδήποτε), γιατί δεν έχει αναπτύξει ακόμα εγκεφαλικό φλοιό. Οι "αντιδράσεις" του εμβρύου είναι αντανακλαστικές κινήσεις ή προκαλούνται από το ίδιο το εκτρωτικό εργαλείο. Γενικά θέλει πολλή φαντασία για να νομίσει κάποιος ότι το έμβρυο καταλαβαίνει τι του γίνεται και όποιος γυναικολόγος ισχυρίζεται το αντίθετο καλύτερα να σκίσει τα πτυχία του.
γ) Η περίφημη σιωπηλή κραυγή δε φαίνεται πουθενά. Ο αρρωστημένος αφηγητής την αναφέρει και ξέρω πάνω από 4 χαζογκόμενες που νομίζουν ότι την είδαν, αλλά η αλήθεια είναι πως το μόνο που φαίνεται είναι μια μουτζούρα.
δ) Σε κάποιο σημείο ο αρρωστημένος αφηγητής μας πληροφορεί ότι το έμβρυο αρχίζει και πανικοβάλλεται, γι' αυτό και οι σφιγμοί του πάνε 200. Ελεεινό ψέμμα. Κατ' αρχάς δεν αλλάζουν οι σφυγμοί πουθενά στο βίντεο και δεύτερον 200 σφυγμοί είναι το φυσιολογικό για ένα έμβρυο πράγμα που σημαίνει ότι ο "γυναικολόγος" ψεύδεται ανερυθρίαστα και για την ιδιότητά του.

Ιδού ένα πλήρες καταξεφτίλισμα της "φοβερής και τρομερής αποκάλυψης".

Φυσικά τίποτα από όλα αυτά δεν αναφέρθηκε στην εκπομπή του Δαιμόνιου Ρεπόρτερ. Όχι. Απλά έδειξε ένα σοκαριστικό βίντεο (που τονίζω ότι σιγά την ανακάλυψη) για εντυπωσιασμό, σε ένα δύσκολο θέμα που ξέρει ότι πουλάει. Αναρωτιέμαι τι κάνει αυτό το ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο. Γιατί επιτρέπει στο βωμό της τηλεθέασης να παίζει κάποιος με την ψυχική ηρεμία των εκατοντάδων χιλιάδων γυναικών που έχουν κάνει ή σκέφτονται να κάνουν έκτρωση. Η οποία έκτρωση δεν πρέπει να γίνεται για ψύλλου πήδημα ούτε είναι αστεία υπόθεση. Όμως δεν είναι και το τέλος του κόσμου όπως την παρουσιάζουν οι διάφοροι φανατικοί.

18.11.04

Ο ρατσισμός παραμένει ψευδοεπιστήμη

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε σε ηλεκτρονική μορφή ένα πολύ καλό βιβλίο του Francisco Gil-White το οποίο τα χώνει στους νεορατσιστές (δυστυχώς όχι ολόκληρο,αλλά σταδιακά θα το ανεβάσουν). Ω ναι, τελευταία διάφοροι ύποπτοι τύποι προσπαθούν να παρουσιάσουν τις ιδεολογικές τους ανησυχίες ή τους εθνικιστικούς τους μύθους σαν επιστημονικές αλήθειες.

Μην ψαρώνετε. Μπορείτε να τα πιστέψετε. Μπορεί μερικοί (π.χ. ο Ποντικός) να έχουν καλές και τίμιες προθέσεις. Αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν είναι Επιστήμη.

25.10.04

Περί ημιμάθειας

Ένα από τα σοφά ρητά των Αρχαίων Ημών (;)

"Ο ημιμαθής είναι χειρότερος του αμαθούς".

Όπως είναι αυτή η πρόταση μου φαίνεται ΜΕΓΙΣΤΗ ΚΟΤΣΑΝΑ. Διότι είναι αδύνατον να ξέρεις τα πάντα για οποιοδήποτε θέμα και σπανιότατα μπορείς να είσαι 100% σίγουρος ότι αυτά που ξέρεις είναι και σωστά. Πάντα ημιμαθής είσαι. Ποιος δεν είναι έστω και λίγο ημιμαθής; Μήπως να μη μαθαίναμε τίποτα τελικά να τελειώνει η υπόθεση, αφού όσα και να μάθουμε πάλι ημιμαθείς είμαστε οπότε (σύμφωνα με το ρητό) καλύτερα να μείνουμε αμαθή ζώα; Βέβαια το ρητό αναφέρεται (έμμεσα) σε τρίτους: "ο αμαθής είναι προτιμότερος (για μας) από τον ημιμαθή", είναι μια ισοδύναμη διατύπωση.

Για να εφαρμόσουμε τη "λογική" αυτή, να δούμε πόσο στέκει. Άντε γιατί αυτοί οι αρχαίοι ήταν μαιτρ της σκέψης, αλλά στην πράξη είναι που δοκιμάζονται όλα:

Το τρίχρονο παιδί σας έχει μία σπάνια πάθηση στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου που ήδη προκαλεί επιληπτικές κρίσεις και με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει σε πλήρη παράλυση του δεξιού μέρους του σώματός του. Μόνη λύση μια λεπτότατη χειρουργική επέμβαση, στην οποία θα αφαιρεθεί με εξαιρετική προσοχή ολόκληρο σχεδόν το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Ντον'τ γουόρι, σε ένα τρίχρονο αυτή η απώλεια δεν είναι σημαντική. Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται και μέχρι τα 10 του το παιδί θα ζει κανονικότατα.

Οι επιλογές σας για την εγχείρηση είναι δύο: ένας εξειδικευμένος νευροχειρουργός με εμπειρία 10 ετών και δεκάδες παρόμοιες εγχειρίσεις, με ποσοστό επιτυχίας 97.2% (που παρ' όλα αυτά είναι ο πρώτος που αναγνωρίζει ότι υπάρχουν πάρα πολλά να μάθουμε ακόμη για τον ανθρώπινο εγκέφαλο) και ένας πεντάχρονος καλλιεργητής ρυζιού από τη Σρι Λάνκα που ακόμα δεν ξέρει καλά-καλά να μιλάει και νομίζω ότι μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι δεν έχει ιδέα κατά πού πέφτει ο εγκέφαλος.

Ώστε "η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια"; Ντον'τ θινκ σόου...

Θυμάμαι στο σχολείο, όταν μου δίδασκαν το ρητό, υπήρχε και ένα "επειδή...".

Πάμε να δούμε λοιπόν τη full version του ρητού σε μορφοποίηση που να εξηγεί τη συντομευμένη εκδοχή που παρεξηγημένα θεωρούμε σοφή:

"Ο ημιμαθής είναι χειρότερος από τον αμαθή επειδή ο αμαθής θα παραδεχθεί την άγνοιά του ενώ ο ημιμαθής ποτέ".

Λοιπόν, δεν είναι και τόσο σπουδαίο ρητό. Ψιλομαλακία να λέμε την αλήθεια. Από πού κι ως πού όλοι οι ημιμαθείς αρνούνται κατηγορηματικά να δηλώσουν ότι δεν τα ξέρουν όλα; Από πού κι ως πού όλοι οι αμαθείς (ειδικά στην ωραία μας Πατρίδα) βγαίνουν και διατρανώνουν "δεν έχω ιδέα για Κβαντική Φυσική και αισθάνομαι πολύ άσχημα για αυτό";

Αλλά εν πάσει περιπτώσει, η έμφαση του ρητού δεν είναι στο "ημιμαθής" vs. "αμαθής". Οι Ημών (ή όποιος τέλος πάντων το είπε) είναι ξεκάθαρο ότι δεν ήταν τόσο ηλίθιοι που να μην ξέρουν ότι είναι σαφώς προτιμότερο όταν μπαίνεις π.χ. σε μια νέα πόλη και ρωτάς "πού είναι ένα πανδοχείο" να σου απαντήσει κάποιος ντόπιος (κι ας μην ξέρει τα πάντα) παρά ένας Εσκιμώος που βλέπει πόλη πρώτη φορά στη ζωή του και δε μιλάει καν τη γλώσσα σου!

Η έμφαση λοιπόν είναι -κατά τη γνώμη μου- στο "άτομο που παραδέχεται την άγνοιά του για ορισμένα θέματα και είναι πρόθυμο να μάθει" vs "άτομο που δεν παραδέχεται καμία άγνοια και τελειώνει η υπόθεση".

Βέβαια θα μου πείτε "ημιμαθής" σημαίνει ακριβώς αυτόν που "έχει μάθει μισά πράγματα και έχει κολλήσει σε αυτά". Ε άλλο αυτό και άλλο το "ημιμαθής" όπως το καταλαβαίνουν όλοι όσοι δεν έχουν καλύτερο επιχείρημα ενάντια σε μία άποψη από ανυπόστατες προσωπικές κατηγορίες (κυρίως παλιοί δάσκαλοι του δημοτικού, όταν κάποια ερώτηση 6χρονου τους φέρει σε δύσκολη θέση ή άτομα με γνώσεις επιπέδου 6χρονου όταν κάποιος πραγματικός ενήλικος τους φέρει σε δύσκολη θέση).

3.10.04

Θάλασσα

Συνιστώ σε όσους διακατέχονται από φανατισμούς, υπαρξιακές ανησυχίες, προβληματισμούς ή ακόμα και άγχος, μια βολτίσα στη θάλασσα. Η θάλασσα λειτουργεί ως διαρκής υπενθύμιση ότι υπάρχει πολύ περισσότερος κόσμος απ' ό,τι φανταζόμαστε στο φτωχό μυαλό μας.

27.9.04

Γκρίζα Ελλάδα

Καμιά φορά διαβάζω βιβλία που τα βρίσκω τόσο καλογραμμένα ώστε να μου δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο συγγραφέας απλά τα λέει "τέλεια". Συχνά η εντύπωση αυτή ξεθωριάζει μετά από λίγες μέρες, ιδιαίτερα αν διαβάσω κάποιο βιβλίο που μιλάει καλύτερα για το ίδιο θέμα.
Όμως όλα τα παρόμοια βιβλία που έχω διαβάσει έχουν κάτι να πουν.

Αυτό ισχύει και για τη Γκρίζα Ελλάδα του Γιώργου Στάμκου. Ήταν τεράστια η έκπληξή μου
που από τις εκδόσεις Αρχέτυπο βγήκε ένα βιβλίο που έτσι για αλλαγή δε φλερτάρει με το μεταφυσικό, αλλά αντιθέτως ασχολείται με πολύ υλικά προβλήματα και δίνει πολύ λογικές λύσεις.

Η βασική ιδέα του βιβλίου είναι ότι λόγω της υπογεννητικότητας (την οποία ο συγγραφέας δεν αποδίδει τόσο στην έλλειψη πατριωτισμού μας ή στην απελευθέρωση των γυναικών όπως κάνουν συνήθως οι αγιατολάδες των παραθύρων, αλλά στον τρόπο ζωής μας και στις φυσιολογικές δημογραφικές μεταβολές ενός πληθυσμού) η Ελλάδα γερνάει. Και όσο γερνάει γίνεται πιο συντηρητική, πιο ανορθολογιστική, πιο ξενοφοβική, πιο γκρίζα.

Φυσικά ο συγγραφέας δε θεωρεί τη γήρανση του πληθυσμού ως αιτία των δεινών της χώρας, αλλά μάλλον ως ενισχυτικό παράγοντα σε μια διαδικασία θετικής ανατροφοδότησης (positive feedback loop) των εγγενών δομικών αδυναμιών του Ελληνικού κράτους και της Ελληνικής κοινωνίας. Έτσι ο εθνικισμός, ο όχι-και-τόσο-προοδευτικός ρόλος της Εκκλησίας, η τηλεόραση, τα συμπλεγματικά στερεότυπα με τα οποία μας τροφοδοτεί η εκπαίδευσή μας και οι Μεγάλες Ιδέες με τις οποίες γίναμε τόσο μικροί, κάθε άλλο παρά γλιτώνουν από την πένα του Στάμκου.

Το βιβλίο παραθέτει δεκάδες στοιχεία και αναφορές, από άρθρα εφημερίδων μέχρι στατιστικά δεδομένα του ΟΗΕ. Το ύφος γραφής είναι λιτό και ακριβές, χωρίς πολλά μεγάλα λόγια.

Εν ολίγοις, must read.

15.9.04

Να μην ξεχνάμε...

Ό,τι και να γίνει, η λογική ισχύει.

(εκτός δηλαδή αν γίνει κάτι πολύ συνταρακτικό)