Εστιάζοντας λοιπόν στην Κλασική Ομοιοπαθητική, πρέπει να σταθούμε σε δύο θεμελιώδεις παραδοχές της:
- Ο Νόμος των Ομοίων.
- Ο Νόμος των Απειροελάχιστων (ή "αρχή της ελάχιστης δόσης").
Το πρώτο μας λέει ότι το όμοιο θεραπεύει το όμοιο. Π.χ. η φαγούρα θεραπεύεται με τσουκνίδα, γιατί η τσουκνίδα προκαλεί φαγούρα. Θα ασχοληθούμε με αυτόν τον "Νόμο" λέιτερ.
Ο 2ος νόμος είναι ο ακριβής μηχανισμός μέσα από τον οποίο λειτουργεί ο 1ος. Δηλαδή, ντάξει, "το όμοιο θεραπεύει το όμοιο" επί της αρχής, στην πράξη όμως είναι λίγο πιο πολύπλοκα τα πράγματα από το να δώσεις απλά τσουκνίδα σε κάποιον που έχει φαγούρα. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι αν κάποιος έχει φαγούρα και πας και τον τρίψεις με τσουκνίδα, μάλλον δε θα τον πολυβοηθήσεις. Επίσης αν απλά βράσεις τσουκνίδες και του δώσεις να πιει, το πιο πιθανό είναι ότι δε θα γίνει τίποτα.
Ο Νόμος των Απειροελάχιστων λέει ότι οι θεραπευτικές -βάσει του 1ου Νόμου- ιδιότητες μιας ουσίας ενεργοποιούνται μέσα από μία συγκεκριμένη διαδικασία κατεργασίας, η οποία λέγεται ενίσχυση (potentiation) ή δυναμιτισμός (dynamitisation).
Σε τι συνίσταται η διαδικασία της ενίσχυσης; Είναι πολύ απλό: παίρνεις την ουσία που σε ενδιαφέρει (ας πούμε εκχύλισμα τσουκνίδας) και τη διαλύεις σε νερό. Βάζεις το διάλυμα σε ένα σέηκερ και κουνάς αρκετά καλά. Μετά, παίρνεις από το σέηκερ μια σταγόνα και τη ρίχνεις σε ένα καινούριο σέηκερ με καθαρό νερό, το οποίο επίσης κουνάς. Επαναλαμβάνεις τη διαδικασία μέχρι το αρχικό εκχύλισμα να έχει αραιωθεί μερικά δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων φορές. Το τελικό προϊόν περιέχει 1 μέρος τσουκνίδας ανά 1e32 (1 και 32 μηδενικά) ή 1e40 μέρη νερού. Σε τέτοιες μόνο συγκεντρώσεις, και μόνο εφ' όσον αυτές έχουν προκύψει με την παραπάνω διαδικασία, εκδηλώνεται πλέον η θεραπευτική ιδιότητα της τσουκνίδας για τη φαγούρα -σύμφωνα πάντα με τον Νόμο των Απειροελάχιστων.
Θα σταθούμε λίγο στη φράση "1 μέρος τσουκνίδας ανά 1e32 μέρη νερού". Η χημεία μας λέει ότι ένα λίτρο νερού περιέχει περίπου 3e25 μόρια νερού. Απλή μέθοδος των τριών:
Τα 1e32 μόρια νερού περιέχουν 1 μόριο τσουκνίδας.
Τα 3e25 μόρια νερού περιέχουν x; μόρια τσουκνίδας.
Απάντηση: x = 3e25/13e2 ~ 0.0003 μόρια τσουκνίδας.
(κάνω κάποιες απλουστευτικές παραδοχές, όπως ότι η τσουκνίδα είναι ένα μόριο και ότι αυτό ζυγίζει περίπου το ίδιο με το νερό. Μη νομίσετε ότι αδικώ την ομοιοπαθητική: αν δούμε την τσουκνίδα σαν το πολύπλοκο μίγμα μακρομορίων που είναι, προκύπτει ότι 1 λίτρο νερού περιέχει
ακόμα λιγότερη τσουκνίδα)
Εδώ τώρα θα πρέπει να συγκεντρωθείτε, γιατί παίζει μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια:
Δεν υπάρχουν "0.0003" μόρια τσουκνίδας. Τα μόρια δε διαιρούνται. Δεν υπάρχει "μισό" μόριο κάπου. Υπάρχει είτε ένα, είτε κανένα.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι ένα πράγμα για το οποίο μπορούμε να είμαστε βέβαιοι είναι το τελικό διάλυμα
δεν περιέχει καθόλου τσουκνίδα.
Είναι καθαρό νερό και τίποτα παραπάνω.
Εδώ θα πρέπει να γίνει μια αναγκαία παρένθεση. Η Ομοιοπαθητική θεμελιώθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Τότε διατυπώθηκε από τον ιδρυτή της, το Hahnemann ο Νόμος των Απειροελάχιστων. Η χρονολογία της διατύπωσης έχει σημασία, γιατί εκείνη την εποχή τα επιστημονικά δεδομένα ήταν εντελώς διαφορετικά. Συγκεκριμένα δεν ήταν γνωστή η ύπαρξη των μορίων και των ατόμων. Όλοι νόμιζαν ότι η ύλη είναι άπειρα διαιρετή, που σημαίνει ότι ένα διάλυμα είναι άπειρα αραιώσιμο. Κατά συνέπεια μπορούσε κανένας να μιλάει για διαλύματα "1 μέρος στα 1e32". Σήμερα αυτό δε γίνεται. Ένα πράγμα που είναι αναγκασμένοι να παραδεχθούν οι σύγχρονοι ομοιοπαθητικοί, είναι ότι διάλυμα "1 μέρος στα 1e32" δεν υπάρχει. Διάλυμα "1 μέρος στα 1e32" είναι καθαρό νερό χωρίς ίχνος της αρχικής ουσίας, τελεία και παύλα.
Ο Νόμος των Απειροελάχιστων λοιπόν επαναδιατυπώνεται σήμερα ως εξής: οι θεραπευτικές ιδιότητες μιας ουσίας, βάσει του Νόμου των Ομοίων, εκδηλώνονται από καθαρό νερό το οποίο έχει προκύψει από επανειλημμένη αραίωση κάποιου διαλύματος της ουσίας.
Είναι ξεκάθαρο ότι για να ισχύει ο Νόμος των Απειροελάχιστων, πρέπει να υπάρχει κάποιος μηχανισμός με τον οποίον η τσουκνίδα μεταδίδει τις ιδιότητές της στο νερό, μέσα από τη διαδικασία της ενίσχυσης (δηλαδή της αραίωσης).
[Σημειώνω πως αν αυτός ο μηχανισμός υπάρχει, δε βλέπω (
και δεν βλέπουν και αρκετοί άλλοι) γιατί το νερό θα έπρεπε να κολλάει ιδιότητες μόνο από την τσουκνίδα που του ρίξαμε λίγο πιο πριν και όχι π.χ. από την κουράδα του ελαφιού που έχεσε στο ποταμάκι της Β. Αμερικής όπου αυτό το νερό κυλούσε πριν 16.000 χρόνια, αλλά δε θα ασχοληθώ με αυτήν την -απολύτως βάσιμη- ένσταση.]
Η πιο εσωτερική θεωρία που θα ακούσετε, είναι ότι στο ενεργειακό επίπεδο των ζωικών δυνάμεων (του οποίου "φυσικά" εκδήλωση είναι ο υλικός κόσμος, α ρε τσογλαναρά Πλάτωνα τι φωτιές μας έχεις ανάψει), το νερό λειτουργεί σα μέσο στο οποίο "καταγράφεται" η ζωική δύναμη της τσουκνίδας, με τον ίδιο περίπου τρόπο που μια κασέτα (ένα μαγνητικό μέσο) μπορεί να καταγράψει το μαγνητικό πεδίο της κεφαλής του μαγνητοφώνου. Αυτή η θεωρία (αρκετά κυρίαρχη, παρατηρώ με λύπη) έρχεται σε συμφωνία με τη γενικότερη κλασική ομοιοπαθητική κοσμοθέαση, με την οποία θα ασχοληθούμε λέητερ.
Μια κάπως πιο προσγειωμένη θεωρία είναι ότι το νερό λειτουργεί ακριβώς σαν ηλεκτρομαγνητικό μέσο: τα μόρια της τσουκνίδας (που φυσικά έχουν, έστω και μικρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία όπως κάθε μόριο) αφήνουν μια "μαγνητική υπογραφή" στα μόρια του νερού. Λειτουργούν δηλαδή σαν πολλές, μικροσκοπικές κεφαλές μαγνητοφώνου, και τα μόρια του νερού λειτουργούν σαν πολλές, μικροσκοπικές μαγνητικές ταινίες.
Τη θεωρία αυτή την αναφέρω γιατί από εκεί προέρχεται η μόνη μέχρι σήμερα ένδειξη ότι ο Νόμος των Απειροελάχιστων έχει κάποια βάση. Πρόκειται για το περίφημο
πείραμα του Benveniste.
Σύντομο background: Υπάρχουν κάποια κύτταρα στο αίμα που αντιδρούν σε μια συγκεκριμένη ουσία, με αποτέλεσμα την πρόκληση αλλεργίας.
Ο Benveniste λοιπόν διαπίστωσε πειραματικά ότι καθαρό νερό που έχει προκύψει με αραίωση της ουσίας που προκαλεί την αλλεργία, εξακολουθεί να προκαλεί αντιδράσεις σε αυτά τα κύτταρα. Ergo, το νερό κληρονομεί ιδιότητες από πράγματα που έχουν διαλυθεί σε αυτό στο παρελθόν. Άρα, υπάρχει πειραματική θεμελίωση για το Νόμο των Απειροελάχιστων. Δυστυχώς, δεν κατάφερε να επαναλάβει τα αποτελέσματά του όταν τα πειράματα έγιναν παρουσία σκεπτικιστών και το όλο θέμα κατέληξε σε φάρσα (ο Benveniste πλεόν έχει ξεφύγει τελείως: ισχυρίζεται ότι οι ιδιότητες αυτές μπορούν επίσης
να αποθηκευθούν σε ένα σκληρό δίσκο, να μεταδοθούν από το Ιντερνετ και να γίνουν upload σε άλλο νερό).
Η επιστημονική (και μη) διαμάχη γύρω από την εγκυρότητα του πειράματος του Benveniste
είναι ακόμα αρκετά έντονη. Φυσικά αυτό δεν εμποδίζει
μερικούς από τους πιο ενθουσιώδεις οπαδούς της να ισχυρίζονται ότι το πείραμα αποτελεί την τελειωτική απόδειξη ότι η ομοιοπαθητική έχει βάση.
Με τόση φασαρία, απαιτείται πραγματικά καθαρό μυαλό για να παρατηρηθεί ότι ακόμα και αν το πείραμα του Benveniste ήταν σωστό, δεν αποτελεί επιβεβαίωση του Νόμου των Απειροελάχιστων, αλλά
διάψευση! Όπως πολύ σωστά -και προς τιμήν του- παρατηρεί ο
Γιώργος Βυθούλκας, κορυφαίος εν ζωή κλασικός ομοιοπαθητικός και τιμημένος με το Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ,
ο Νόμος των Απειροελάχιστων λέει ότι το αραιωμένο διάλυμα θα έπρεπε να θεραπεύει την αλλεργία και όχι να την προκαλεί!
Συνεπώς, αν αγνοήσουμε τις υποκειμενικές εντυπώσεις των οπαδών της ομοιοπαθητικής, ο Νόμος των Απειροελάχιστων μένει:
- Με θεωρητική θεμελίωση βασισμένη στην (λανθασμένη) υπόθεση της άπειρης διαιρετότητας της ύλης.
- Με μοναδική πειραματική τεκμηρίωση ένα αμφίβολο πείραμα που για την ακρίβεια τον... διαψεύδει!
Έχω την εντύπωση ότι αυτό δε λέγεται "νόμος", αλλά "θρησκευτική πεποίθηση". Και δεν έχω ιδιαίτερο πρόβλημα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις per se.
Έχω πρόβλημα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις που δικαιολογούν το να συσκευάζεται καθαρό νερό σε μπουκαλάκια που λένε 'φάρμακο' και να πωλείται για $20 τα 15ml, ή αν προτιμάτε $1320 το λίτρο[*], ειδικά αν η αγορά χρηματοδοτείται από τους φόρους μου (όπως είχαν την ατυχία να τους συμβαίνει οι Ελβετοί
για 5 δοκιμαστικά χρόνια μέχρι τον προηγούμενο Ιούνιο).
2b continued...
[*] αυτό κυρίες και κύριοι είναι επιτυχημένη αλχημεία: Μετατροπή νερού σε χρυσό.